Stres oksydacyjny to brak równowagi między produkcją reaktywnych form tlenu (ROS) a przeciwutleniaczami. W obrębie jamy otrzewnej może prowadzić do lokalnej destrukcji nabłonka otrzewnej. Uszkodzone mezotelium staje się w ten sposób miejscem implantacji wszczepów endometrialnych, jak również tworzenia się zrostów. Wiele badań potwierdza korelację między wytwarzaniem ROS a rozwojem endometriozy (1).
Udowodniono, że stres oksydacyjny powodujący powstawanie wolnych rodników (ROS) aktywuje czynnik transkrypcyjny NF-κB, który po przemieszczeniu do jądra komórkowego, łączy się z odpowiednimi sekwencjami genowymi. Do cząstek, których geny zawierają sekwencje, z którymi wiążę się NF-κB należą TNFα, IL-1, MCP-1, RANTES oraz cząstki adhezyjne. Zwiększone stężenia tych związków w płynie otrzewnowym kobiet z endometriozą promują procesy zapalne w organizmie kobiety (jak np.: proliferację i angiogenezę), stymulując rozwój endometriozy (2).
Podwyższony poziom czynników prozapalnych pobudza układ odpornościowy, aktywację makrofagów, granulocytów i zwiększenia ilości ROS, co ma związek z endometriozą.
Pacjentki z endometriozą w porównaniu z kobietami bez endometriozy mają niższy poziom przeciwutleniaczy enzymatycznych oznaczanych w płynie otrzewnowym. A związki te są kluczowymi składnikami w neutralizowaniu wolnych rodników (5).
Systemy antyoksydacyjne odgrywają rolę w równowadze komórkowej, ponieważ pomagają neutralizować nadmiar wolnych rodników (ROS) powstałych w wyniku stresu oksydacyjnego. Przykładami takich systemów są przeciwutleniacze witamina E, witamina C, glutation i tauryna i enzymatyczne jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i reduktaza glutationowa (3, 4).
Antyoksydanty, w tym witaminy E i C odgrywają ważną rolę w hamowaniu utleniania wywołanego stresem oksydacyjnym i zmniejszenie bólu miednicy u pacjentek z endometriozą. Takie funkcje pełnią właśnie m.in. witaminy C i E.
Witamina C jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. To jest naturalny przeciwutleniacz, który ma zdolność niszczenia rodnika tlenowego, hydroksylowego, tlenu singletowego oraz nadtlenków, a także pełni również protekcyjne funkcje w stosunku do witaminy E.
Zapotrzebowanie na witaminę C jest większe dla osób palących papierosy, spożywających duże ilości alkoholu i osób starszych.
Obejmuje grupę tokoferoli i tokotrienoli wykazujących różną aktywność biologiczną. Najwyższą aktywność biologiczną wykazuje alfa‑tokoferol, dla którego przyjmuje się aktywność 100 %.
Witamina E pełni przede wszystkim rolę przeciwutleniacza w organizmie. Przeciwdziała gromadzeniu się nadtlenków lipidowych i wolnych rodników. Zapobiega uszkodzeniu naczyń krwionośnych. Ze względu na właściwości antyoksydacyjne chroni organizm przed ryzykiem rozwoju degeneracyjnych chorób metabolicznych. Poza tym opóźnia procesy starzenia.
Jeśli mamy niedobór witaminy E, może wzrastać stężenie cholesterolu w tkankach i zwiększać się ich podatność na działanie peroksydacyjne, prozapalne. Zwiększenie zapotrzebowania na witaminę E następuje podczas spożywania ryb będących bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ponieważ im większe spożycie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych tym większe zapotrzebowanie na tokoferole.
W jednym z badań udowodniono, że suplementacja witaminą E (1200 iu) i witaminą C (1000 mg) zmniejszyła przewlekły ból miednicy u 43% pacjentek z endometriozą (6).
Kobiety spożywające niewielkie ilości owoców i warzyw mają większe ryzyko rozwoju endometriozy (7). Z kolei w innym badaniu stwierdzono, że pacjentki z endometriozą spożywają mniej składników bogatych w antyoksydanty w porównaniu do kobiet zdrowych (8).
Bibliografia:
